Konferencja Naukowa
Na drodze do Niepodległości. Bydgoszcz w latach 1914-1920
Bydgoszcz, 20-21 stycznia 2020 r.
Konferencja Naukowa „Na drodze do Niepodległości. Bydgoszcz w latach 1914-1920” przygotowana jest w związku z przypadającą w 2020 roku 100. rocznicą powrotu Bydgoszczy do Macierzy po 148 latach zaboru pruskiego.
Organizatorzy konferencji Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy i Miasto Bydgoszcz planują podjęcie problematyki oscylującej wokół dziejów Bydgoszcz i regionu od przełomu XIX i XX w. do 1920 roku.
Obrady będą odbywać się w ramach sześciu zagadnień:
1.
Bydgoszcz i region pod zaborami
Dzieje miasta i jego mieszkańców w latach
zaboru pruskiego, rozwój przestrzenny, demograficzny
i gospodarczy miasta, kultura, oświata, życie codzienne. Bydgoszcz
wielokulturowa: Niemcy, Polacy, Żydzi jako sąsiedzi, ich parafie i świątynie.
Bydgoszcz jako stolica regencji, życie polityczne, prezydenci regencji
i burmistrzowie, wybory do sejmu pruskiego i parlamentu Rzeszy. Wybitni
bydgoszczanie: Niemcy, Polacy, Żydzi.
2. Bydgoszcz i region w czasie I wojny światowej
Zmiany, jakie
dokonały się w obliczu miasta i regionu w czasie Wielkiej Wojny, we wszystkich
dziedzinach życia, także po względem społecznym i obyczajowym. Dzieje wojenne
garnizonu bydgoskiego, lazarety
i szpitale wojskowe, obozy jenieckie dla jeńców rosyjskich. Polacy w armii
niemieckiej. Przemysł, handel
i rzemiosło w warunkach wojennych. Życie
codzienne bydgoszczan w sytuacji ekonomicznego kryzysu wojennego, przemiany
obyczajowe i mentalnościowe, rola i pozycja społeczna kobiet.
3. Bydgoszcz i region w dobie powstania wielkopolskiego 1918/1919
Polskie
organizacje w Bydgoszczy w przededniu kapitulacji Niemiec, przygotowania do
odzyskania niepodległości, tworzenie struktur przyszłego państwa polskiego.
Bydgoszcz w momencie zakończenia wojny; zima 1918/1919
i „rewolucja listopadowa” w mieście. Sytuacja polityczna, działania władz
miejskich i regencyjnych. Garnizon bydgoski po powrocie jednostek frontowych,
organizacja i działalność Grenzschutzu. Powstanie Wielkopolskie
w regionie, bydgoszczanie uczestnicy walk powstańczych, konspiratorzy i
działacze społeczni.
4. Bydgoszcz w oczekiwaniu na Niepodległość 1919 r.
Sytuacja w Bydgoszczy od podpisania rozejmu w Trewirze do powrotu Bydgoszczy w granice suwerennej Polski. Relacje polsko-niemieckie, przygotowania do przejęcia miasta przez władze polskie. Ewakuacja niemieckich urzędów i instytucji, dziedzictwa materialnego, w tym pomników czy zbiorów niemieckich towarzystw, m. in. Towarzystwa Historycznego dla Obwodu Nadnoteckiego, ewakuacja niemieckich jednostek wojskowych z garnizonu bydgoskiego, budowa polskiej administracji.
5. Powrót Bydgoszczy do Macierzy 1920 r.
Wydarzenia stycznia 1920 roku, przejęcie Bydgoszczy przez władze polskie; kontrowersje związane z datą dzienną wydarzenia. Przejęcie garnizonu przez wojsko polskie, jego organizacja i historia jednostek w nim stacjonujących. Emigracja ludności niemieckiej i żydowskiej, imigracja i zmiany w strukturze ludnościowej mieszkańców, dzieje mniejszości rosyjskiej, emigrantów z Rosji Sowieckiej. Organizacja władz miejskich, życie polityczne w pierwszym roku niepodległości – partie i ugrupowania polskie i niemieckie. Polonizacja szkolnictwa i stosunków wyznaniowych, organizacja polskiego życia kulturalnego, teatr, prasa, życie codzienne.
6. Bydgoszcz i region (1914-1920 ) – pamięć i tożsamość
Upamiętnianie bydgoskich i regionalnych wydarzeń z epoki, polsko-niemieckie dziedzictwo kulturowe, mogiły poległych żołnierzy z czasów I wojny światowej i powstania wielkopolskiego, pomniki i tablice pamiątkowe, inne miejsca pamięci w mieście i w regionie. Relacje, pamiętniki i wspomnienia świadków, artykuły ówczesnej prasy.
Problematyka prezentowana na konferencji ma charakter
interdyscyplinarny, dlatego do udziału w obradach zapraszamy zarówno
historyków, jak i historyków sztuki i architektury, wychowania, socjologów,
kulturoznawców, literaturoznawców. Z uwagi na szeroki zakres tematyczny
konferencji zapraszamy wszystkich miłośników historii, zajmujących się historią
swojego miasta rodzinnego bądź badaniami genealogicznymi bydgoszczan do udziału
w konferencji.
Rada Programowa Konferencji:
prof. dr hab. Albert S. Kotowski – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (przewodniczący)
prof. nadzw. dr hab. Zdzisław Biegański – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
prof. dr hab. Jarosław Kłaczkow – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
prof. nadzw. dr hab. Janusz Kutta – Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy
dr hab. Łukasz M. Nadolski – Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy
dr hab. Marek Romaniuk – Archiwum Państwowe w Bydgoszczy
prof. nadzw. dr hab. Michał F. Woźniak, prof. UMK – Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Zyglewski – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Bydgoszczy
Sekretarze konferencji:
dr Sławomir Łaniecki – Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego UKW
mgr Anna Nadolska – Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Osoby zainteresowane wzięciem udziału w konferencji proszone są o kontakt z sekretarzem Anną Nadolską, kustoszem, kierownikiem Działu Historii Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy,
e-mail: konferencjabydgoszcz1920@muzeum.bydgoszcz.pl,
tel. 52 58 59 995 (lub 52 58 59 983).
Więcej informacji na stronach internetowych: www.ukw.edu.pl i www.muzeum.bydgoszcz.pl
Patronat honorowy Prezydenta Bydgoszczy
Bydgoszcz jest wolna 1920
Organizatorzy:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
Miasto Bydgoszcz
Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego UKW
Partnerzy:
Miejski Ośrodek Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy
Bydgoski Park Przemysłowo-Technologiczny
Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy
Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Bydgoszczy
Senator RP Andrzej Kobiak
Wydarzenie organizowane w ramach wernisażu wystawy: “Ku Wolności. Bydgoszcz 1914-1920”.
