Prowadzenie badań genealogicznych
Formy prowadzenia badań:
- zlecenie Archiwum przeprowadzenia odpłatnych poszukiwań
- nieodpłatne poszukiwanie w aktach dotyczących rodziny w pracowni naukowej Archiwum
Wskazówki praktyczne: konieczna jest znajomość miejsca i przynajmniej przybliżonych dat urodzeń, ślubów i zgonów przodkówj; w przypadku poszukiwań w aktach metrykalnych także wyznanie osób; parafię (urząd stanu cywilnego) właściwą dla miejsca zamieszkania rodziny ustala się w oparciu o zgromadzone w Archiwum wykazy miejscowości z XIX i XX wieku; poszukiwania w aktach są czasochłonne, gdyż rzadkością są skorowidze alfabetyczne do akt stanu cywilnego.
Akta przechowywane w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy
Podstawowe znaczenie dla badań genealogicznych mają akta stanu cywilnego, wyodrębniające się w dwie grupy: akta metrykalne, zależnie od wyznania, parafii rzymskokatolickich, ewangelickich lub żydowskich gmin wyznaniowych oraz akta urzędów stanu cywilnego, rejestrujące urodzenia, śluby i zgony bez względu na wyznanie. Akta stanu cywilnego obejmują teren województwa bydgoskiego w granicach ustalonych w 1975 r.
Akta o znaczeniu podstawowym: akta stanu cywilnego:
- akta metrykalne: 45 parafii rzymskokatolickich, 21 gmin kościoła ewangelickiego zreformowanego (unijnego), 2 gminy ewangelicko-luterańskiego w Bydgoszczy i Sipiorach, protestanckiej gminy mennonitów w Górnej Grupie, 9 żydowskich gmin wyznaniowych. Zakres chronologiczny: koniec wieku XVIII / początek XIX do 1874 r. Akta w znacznym stopniu zdekompletowane.
Najbardziej kompletne akta:
– parafie rzymskokatolickie w Bydgoszczy (luka w aktach urodzeń), Fordonie, Nowej Dąbrówce, Osielsku, Serocku, Solcu Kuj. i Slesinie,
– ewangelickie gminy wyznaniowe w Bydgoszczy, Fordonie, Kcyni, Koronowie, Łabiszynie i Szubinie,
– żydowskie gminy wyznaniowe w Bydgoszczy, Fordonie i Nakle. - akta urzędów stanu cywilnego: zgromadzono akta 59 urzędów. Są prowadzone od utworzenia urzędów 1 X 1874 r. Do archiwów państwowych akta są przekazywane po 100 latach od daty ich wytworzenia. Akta niemalże kompletne.
Akta o znaczeniu uzupełniającym:
- ewidencja ludności: listy dusz, księgi meldunkowe, kartoteki i spisy mieszkańców, rejestry ruchu ludności. Najlepiej zachowane: akta meldunkowe Bydgoszczy i przedmieść z XIX i początku XX wieku, kartoteka mieszkańców Bydgoszczy z lat 1920-1950, kartoteka Nakła n/N z lat 1907 – 1945, akta meldunkowe gmin z b. powiatu bydgoskiego i szubińskiego z lat 1848-1939. W aktach Regencji w Bydgoszczy występują, sporządzane do celów administracyjnych, wykazy członków żydowskich gmin wyznaniowych i gmin menonitów.
- inne materiały uzupełniające: akta osobowe, akta sądowe dotyczące postępowania spadkowego, testamenty, sprawy opiekuńcze, akta notariuszy, akta dotyczące własności nieruchomości i poboru podatków, akta hipoteczne i gruntowe. Najbardziej kompletne są akta testamentowe Sądu Obwodowego w Bydgoszczy (ok. 10 tys. jednostek). Mniejsze rozmiarami są akta sądów w Kcyni, Łabiszynie i Szubinie. Dobrze zachowane akta hipoteczne i gruntowe sądów w Bydgoszczy, Chojnicach, Czersku, Nowem i Sępolnie zawierają dokumenty lub odpisy tytułów prawa własności. Przydatne są także rejestry katastru fryderycjańskiego z końca XVIII wieku zachowane w aktach Deputacji Kamery Wojennej i Domenalnej w Bydgoszczy oraz akta urzędów katastralnych dotyczące poboru podatku. Na ich podstawie można ustalić kolejnych właścicieli nieruchomości, przejmowanych w drodze dziedziczenia, podziałów, obrotu odbywającego się często w się w obrębie rodziny. Zbliżone charakterem są akta Komisji Generalnej dla Pomorza i Wielkopolski, dokumentujące proces uwłaszczenia. Materiały poświadczające pokrewieństwo osób występują również w licznie zgromadzone aktach notarialnych, przede wszystkim w aktach darowizn i intercyz.
Akta przechowywane w innych archiwach
- akta metrykalne:
- wyznanie rzymskokatolickie: Archiwum Archidecezjalne w Gnieźnie i Archiwum Diecezjalne w Pelplinie. Do Pelplina zostały przekazane akta przechowywane dotąd w Bischofliches Zentralarchiv, 93047 Regensburg, St.Petersweg 11-13. (Centralne Archiwum Biskupie w Regensburgu). Niekiedy akta są nadal przechowywane w starych parafiach. Akta parafii w Trzemesznie (pow. mogileński) i w Juncewie (pow. żniński) są przechowywane w Archiwum Państwowym w Poznaniu
- wyznanie ewangelickie: Evangelisches Zentralarchiv, Berlin 10997, Bethaniendamm 29 (Centralne Archiwum Ewangelickie w Berlinie) oraz w Vereinigte Evangelisch-Lutherische Kirche Deutschlands. Archiv des Lutherischen Kirchenamts, 30177 Hannover, Richard-Wagner-Str. 26 (Kościół Ewangelicko-Luterański w Niemczech. Archiwum).
- akta urzędów stanu cywilnego:
Standesamt I in Berlin, 10119 Berlin, Riickerstrasse 9 (Urząd Stanu Cywilnego w Berlinie).
opracowała: Melania Dereszyńska – Romaniuk
Dodatkowe informacje pomocne w poszukiwaniach genealogicznych