O Archiwum

Lokalizacja

Archiwum Państwowe w Bydgoszczy

ul. Dworcowa 65
85-009 Bydgoszcz

Dojście od dworca PKP ul. Dworcową – 5 min. pieszo
Dojazd od dworca PKS tramwaj komunikacji miejskiej linii nr 3 (przystanek Dworcowa-Matejki),
dojście pieszo ok. 30 min ul. Jagiellońską, Gdańską i Dworcową
rozkład jazdy komunikacji miejskiej w Bydgoszczy

Archiwum nie posiada miejsc noclegowych dla gości spoza Bydgoszczy

Sekcja do spraw gromadzenia materiałów archiwalnych gospodarczych i własnościowych

ul. Wiślana 27
Bydgoszcz

Dojazd od dworca PKP  tramwajem komunikacji miejskiej linii nr 5 z przesiadką na autobusy linii nr 69, 65, 89
Dojazd od dworca PKS tramwajem komunikacji miejskiej linii nr 3, 5 z przesiadką na autobusy linii nr 69, 65,89

Archiwum Państwowe Oddział w Inowrocławiu

ul. Narutowicza 58
88-100 Inowrocław

Dojazd od dworca PKP autobusami komunikacji miejskiej linii nr 19, 8, 3
Dojście pieszo od dworca PKS ul. Kopernika do Narutowicza – ok. 5 min.
rozkład jazdy komunikacji miejskiej w Inowrocławiu

Archiwum nie posiada miejsc noclegowych dla gości spoza Inowrocławia

Zakres działania

W zakresie działania Archiwum Państwowego w Bydgoszczy leży gromadzenie, ewidencjonowanie, przechowywanie, opracowywanie, zabezpieczenie i udostępnianie materiałów archiwalnych z terenu Bydgoszczy, powiatów: bydgoskiego, inowrocławskiego, mogileńskiego, nakielskiego, sępoleńskiego, świeckiego, tucholskiego z województwa kujawsko- pomorskiego oraz powiatu chojnickiego (miasto Chojnice, gminy: Brusy, Chojnice i Czersk) z województwa pomorskiego, a także gminy Trzemeszno z województwa wielkopolskiego

Historia

W styczniu 1906 r. w Bydgoszczy przy ul. Dworcowej 65, w siedzibie likwidowanej pruskiej Komisji Generalnej dla Prowincji Poznańskiej i Prus Zachodnich w Bydgoszczy, utworzono archiwum gromadzące jej spuściznę aktową. W odrodzonej Polsce, do końca 1923 r., archiwum to funkcjonowało pod nazwą „Archiwum b. Komisji Generalnej w Bydgoszczy” i podlegało urzędom ziemskim w Poznaniu. W 1924 r. zostało włączone do sieci polskich państwowych archiwów historycznych jako oddział Archiwum Państwowego w Poznaniu.
Przed 1939 r. do zasobu Archiwum przekazano akta zlikwidowanej pruskiej Regencji w Bydgoszczy. W 1938 r., po włączeniu Bydgoszczy do województwa pomorskiego, teren działania Bydgoskiego Archiwum został rozszerzony do jego granic.

W 1939 r. okupacyjne władze niemieckie przekształciły Archiwum Bydgoskie w oddział Archiwum Rzeszy w Gdańsku, który miał gromadzić akta z terenu Bydgoszczy i Torunia oraz powiatów: bydgoskiego, chełmińskiego, sępoleńskiego, świeckiego, toruńskiego, tucholskiego, wyrzyskiego. W latach wojny do zasobu Archiwum trafiły akta zlikwidowanych urzędów polskich z lat 1920-1939, w tym wojewódzkich z Torunia: Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego, Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomorskiego, Komendy Wojewódzkiej Policji Państwowej.

W latach 1945 – 1947 Archiwum funkcjonowało ponownie jako oddział Archiwum Państwowego w Poznaniu. W 1947 r. zostało przekształcone w samodzielne Archiwum Państwowe w Bydgoszczy właściwe dla województwa pomorskiego, a od 1950 r. województwa bydgoskiego. Posiadało oddział w Toruniu (od 1952 r.) oraz powiatowe archiwa państwowe w Chojnicach, Grudziądzu, Inowrocławiu, Włocławku . Z Archiwum Poznańskiego i Gdańskiego do Bydgoszczy przekazano część zespołów pochodzących z terenu województwa bydgoskiego, w tym: akta Deputacji Kamery Wojenno-Domenalnej w Bydgoszczy, dokumenty pergaminowe i akta klasztorów w Bydgoszczy, Koronowie, Mogilnie, Strzelnie i Trzemesznie oraz akta urzędów domenalno-rentowych.

W 1973 r., po zmianach w podziale administracyjnym kraju, Oddział w Toruniu został przekształcony w Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Toruniu. W 1982 r. Oddział we Włocławku włączono do Archiwum w Toruniu. Za zmianami terytorialnymi szły zmiany w zasobie Archiwum. Do Torunia i Włocławka przekazano akta władz i instytucji szczebla powiatowego, miejskiego i niższego, w tym akta starostw, władz miejskich, notarialne oraz stanu cywilnego z byłych województw toruńskiego i włocławskiego. Także do Oddziału w Inowrocławiu przekazano z Bydgoszczy większość akt władz i instytucji szczebla powiatowego i niższego z powiatów: inowrocławskiego, mogileńskiego i żnińskiego. W latach 70 tych do zasobu Archiwum Bydgoskiego włączono akta byłego Powiatowego Archiwum Państwowego w Chojnicach. W Chojnicach pozostała tylko Ekspozytura Archiwum pełniąca przede wszystkim funkcje magazynu archiwalnego. W 1990 r. przejęto dokumentację z byłego Archiwum Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Bydgoszczy

Archiwum bydgoskim kierowali:
  • Mieczysław Białynia – Rzepecki
  • Tadeusz Esman (1927-1939, 1945-1952)
  • Czesław Skopowski (1952-1953)
  • Józef Augustyn (1953-1967)
  • Franciszek Fedorowicz (1967-1980)
  • Anna Perlińska (1980-1982)
  • Janusz Kutta (1982-2004)
  • Eugeniusz Borodij (od 1 stycznia 2005)

Dzieje archiwów w Polsce