Bydgoszcz „małym Berlinem” czyli jak czytać ślady przeszłości.
Archiwum we współpracy z dr. Antonim Kosowskim przygotowało wystawę na temat relacji Bydgoszcz-Berlin. Będzie to pierwsza tak wnikliwa, próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego Bydgoszcz w okresie pruskim nazywano „małym Berlinem”?
Bydgoszcz przez pewien okres miała silne relacje z Berlinem, który oddziaływał na miasto i stanowił jego „okno na świat”. W Bydgoszczy chętnie porównywano się z Berlinem – szukano uznania dla inicjatyw, próbowano dorównać na pewnych polach, ale także krytykowano. Związki Bydgoszczy z Berlinem można przedstawić na wielu płaszczyznach. Najdobitniej widać to, po dzień dzisiejszy, przede wszystkim w architekturze miasta, ale nie tylko.
Na wystawie będzie można obejrzeć dokumentację budowlaną, techniczną oraz fotograficzną obiektów architektonicznych powstałych w przedwojennej Bydgoszczy, budynków użyteczności publicznej, obiektów sakralnych oraz prywatnych kamienic. Berlińscy architekci często przenosili swoje pracownie z Berlina do miasta nad Brdą.
czytaj więcej
Związki na osi Bydgoszcz – Berlin to nie tylko architektura. Przez pewien czas Bydgoszcz nazywano również „przedmieściem Berlina” z uwagi na olbrzymią ilość wzajemnych połączeń kolejowych. W obu kierunkach przemieszczali się m.in. przedsiębiorcy, kupcy i fabrykanci ale nie tylko.
W Bydgoszczy urodził się m.in. Walter Leistikow, wybitny malarz, założyciel „Berlińskiej Secesji”. W tym miejscu warto również wspomnieć o Stanisławie Rolbieskim, absolwencie politechniki w Berlinie-Charlotenburgu, dyrektorze w berlińskiej fabryce Deutsche-Kabelwerke, który po odzyskaniu niepodległości organizował w Bydgoszczy życie gospodarcze. Na wystawie przytaczamy również rozważania Andrzeja Szwalbego, który miał duży udział w nawiązywaniu pozytywnych relacji Bydgoszczy z Berlinem.
I oczywiście Łuczniczka, od 115 lat jeden z symboli Bydgoszczy, dzieło rzeźbiarza Ferdinanda Lepcke, którego jedna z kopii stoi… w Berlinie. Jeszcze mapy Bydgoszczy (m.in. pierwszy powojenny plan Bydgoszczy z 1921 roku), akta metrykalne z wpisami dotyczącymi postaci przedstawionych na wystawie oraz inne oryginalne materiały archiwalne, w tym darowizny będzie można zobaczyć w czasie Europejskich Dni Dziedzictwa w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy.
Kuratorami wystawy są dr Małgorzata Urbanowska-Chyła (AP Bydgoszcz) i dr Antoni Kosowski.
Zapraszamy miłośników historii naszego miasta. Wernisaż wystawy w sobotę 20 września 2025 roku o godzinie 9.00 w siedzibie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy przy ulicy Karłowicza 17.
