Informujemy, że w dniach 26-28 września 2025 r. na portalu www.genealogiawarchiwach.pl prowadzone będą prace serwisowe. W związku z tym mogą pojawić się przejściowe problemy związane z korzystaniem z tej strony.
Archiwum we współpracy z dr. Antonim Kosowskim przygotowało wystawę na temat relacji Bydgoszcz-Berlin. Będzie to pierwsza tak wnikliwa, próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego Bydgoszcz w okresie pruskim nazywano „małym Berlinem”?
Bydgoszcz przez pewien okres miała silne relacje z Berlinem, który oddziaływał na miasto i stanowił jego „okno na świat”. W Bydgoszczy chętnie porównywano się z Berlinem – szukano uznania dla inicjatyw, próbowano dorównać na pewnych polach, ale także krytykowano. Związki Bydgoszczy z Berlinem można przedstawić na wielu płaszczyznach. Najdobitniej widać to, po dzień dzisiejszy, przede wszystkim w architekturze miasta, ale nie tylko.
Na wystawie będzie można obejrzeć dokumentację budowlaną, techniczną oraz fotograficzną obiektów architektonicznych powstałych w przedwojennej Bydgoszczy, budynków użyteczności publicznej, obiektów sakralnych oraz prywatnych kamienic. Berlińscy architekci często przenosili swoje pracownie z Berlina do miasta nad Brdą.
czytaj więcej
Związki na osi Bydgoszcz – Berlin to nie tylko architektura. Przez pewien czas Bydgoszcz nazywano również „przedmieściem Berlina” z uwagi na olbrzymią ilość wzajemnych połączeń kolejowych. W obu kierunkach przemieszczali się m.in. przedsiębiorcy, kupcy i fabrykanci ale nie tylko.
W Bydgoszczy urodził się m.in. Walter Leistikow, wybitny malarz, założyciel „Berlińskiej Secesji”. W tym miejscu warto również wspomnieć o Stanisławie Rolbieskim, absolwencie politechniki w Berlinie-Charlotenburgu, dyrektorze w berlińskiej fabryce Deutsche-Kabelwerke, który po odzyskaniu niepodległości organizował w Bydgoszczy życie gospodarcze. Na wystawie przytaczamy również rozważania Andrzeja Szwalbego, który miał duży udział w nawiązywaniu pozytywnych relacji Bydgoszczy z Berlinem.
I oczywiście Łuczniczka, od 115 lat jeden z symboli Bydgoszczy, dzieło rzeźbiarza Ferdinanda Lepcke, którego jedna z kopii stoi… w Berlinie. Jeszcze mapy Bydgoszczy (m.in. pierwszy powojenny plan Bydgoszczy z 1921 roku), akta metrykalne z wpisami dotyczącymi postaci przedstawionych na wystawie oraz inne oryginalne materiały archiwalne, w tym darowizny będzie można zobaczyć w czasie Europejskich Dni Dziedzictwa w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy.
Kuratorami wystawy są dr Małgorzata Urbanowska-Chyła (AP Bydgoszcz) i dr Antoni Kosowski.
Zapraszamy miłośników historii naszego miasta. Wernisaż wystawy w sobotę 20 września 2025 roku o godzinie 9.00 w siedzibie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy przy ulicy Karłowicza 17.
Zaczęło się! Ruszyła 5 edycja cieszącego się coraz większą popularnością konkursu genealogicznego „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna”.
Poprzednia edycja przyniosła w naszym regionie rekordowy wynik nadesłanych prac, w naszym województwie było ich aż 73. Trzech z uczestników z kujawsko-pomorskiego, co było najlepszym wynikiem w skali kraju, zostało laureatami konkursu na szczeblu ogólnokrajowym.
W tym roku, podobnie do poprzedniego, do udziału zapraszamy uczniów klas 4-8 ze szkół podstawowych. Zadaniem uczestników, podobnie jak przy poprzednich edycjach, będzie przygotowanie projektu edukacyjnego z drzewem genealogicznym swojej rodziny.
W samym sercu Bydgoszczy, na Moście Staromiejskim im Jerzego Sulimy-Kamińskiego, stanęła dzisiaj wystawa „Bezsenne głowy co dźwigają korony – książęta, królowie, wodzowie, bohaterzy. 1000 lat polskiej państwowości w dokumentach Archiwów Państwowych.
W tym roku obchodzimy 1000. rocznicę koronacji pierwszego polskiego władcy – Bolesława Chrobrego. Z tej okazji Archiwa Państwowe przygotowały wyjątkową wystawę, na której zaprezentowano materiały archiwalne – pieczęcie, dekrety, rękopisy, listy fotografie wiążące się z najważniejszymi momentami z historii Polski.
Materiały pochodzą z zasobów Archiwum Głównego Akt Dawnych, Archiwum Akt Nowych oraz 15 archiwów państwowych, m.in. w Bydgoszczy. Jest to prawdziwa podróż w czasie, zwiedzający podziwiać mogą archiwalne skarby od XII-wiecznych pergaminów po dokumenty XXI-wieczne. Z zasobu Archiwum Państwowego w Bydgoszczy na ekspozycji prezentowane są pergaminowe dokumenty królewskie i książęce, m.in. Kazimierza Wielkiego i księcia pomorskiego Mestwina, a z drugiej strony materiały związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.
Na tablicach wystawowych umieszczone są kody QR – za pomocą kliknięcia przenieść można się na stronę szukajwarchiwach.gov.pl do kolekcji materiałów archiwalnych tworzonych na co dzień przez archiwistów.
Wystawa podzielona została na dziesięć segmentów tematycznych:
U zarania Państwa Polskiego
Najstarszy oryginalny dokument z 1153 roku dotyczący fundacji klasztoru cystersów w Łeknie przez Mieszka III.
Reprodukcja rysunku Jana Matejki przedstawiająca Bolesława Chrobrego.
Rozbicie dzielnicowe
Dokument lokacyjny Lublina wystawiony w 1317 roku
Wizerunek św. Jadwigi Śląskiej z XV wieku
Korona Królestwa Polskiego
Pieczęć majestatyczna Władysława Jagiełły z 1389 roku
Jedyna w Polsce księga zastępcy króla z lat 1440-1447
Wolna elekcja
Dokument opisujący działania wojsk polskich napisany odręcznie przez Jana III Sobieskiego.
Konstytucja 3 maja 1791 roku
Pod zaborami i walka o niepodległość
Autograf Tadeusza Kościuszki z 1794 roku.
Oświadczenie Józefa Chłopickiego o objęciu urzędu dyktatora powstania listopadowego
II Rzeczpospolita i budowa niepodległego państwa
Odezwa Józefa Piłsudskiego witająca rodaków w granicach Rzeczypospolitej
Mapy z wytyczonymi granicami odradzającego się państwa
W cieniu wojny
Rozkazy Stefana „Grota” Roweckiego
Fotografie wojenne z Warszawy i Torunia
Władza i opozycja w PRL
Notatki przeciw sprawie wyroku gen. Emila „Nila” Fieldorfa z 1953 roku
Fotografie strajków i wieców „Solidarności”
Nowy początek
materiały archiwalne dotyczące pierwszych wolnych wyborów w 1989 roku, wstąpienia Polski do NATO i UE
O drugie milenium
wyjątkowa dokumentacja obchodów milenijnych 1966 roku w całym kraju.
Kuratorka wystawy: dr Julia Wesołowska (AP Poznań).
Projekt graficzny: Fundacja TRES
Przygotowanie bloków tematycznych: dr Barbara Berska, dr Adam Dąbrowski, prof. dr hab. Janusz Grabowski, dr Bartosz Staręgowski, Tomasz Walkiewicz, dr Julia Wesołowska
Wystawę oglądać będzie można do końca września. Serdecznie zapraszamy!